Geschiedenis – Hilversum on Wheels

Van Leersum
1919 – 2019

Wie op de naam Van Leersum Carrosseriefabriek Googeld, is vanzelf onder de indruk van de wereldwijde faam die deze Hilversumse carrosseriebouwer nog altijd geniet.
Met name de bus ontwerpen waren al ver voor de 2^e wereldoorlog zeer vooruitstrevend in vormgeving.
Jan van Leersum begon 100 jaar geleden, in 1919, met zijn activiteiten in een tijd dat het nog heel normaal was dat voertuigen lokaal werden opgebouwd, dat konden personenwagens zijn maar vaak ook voertuigen met speciale toepassingen zoals vracht- en bestelwagens, auto’s voor ziekenvervoer en lijkwagens, wagens met een promotieopbouw, brandweerwagens, luxe Delahaye personenwagens en natuurlijk voertuigen voor het vervoer van personen. Van Leersum heeft ze allemaal gebouwd. Bekend zijn de promotiewagens voor Purol en Wybert ( zijn latere buurman ).

Het bedrijf was oorspronkelijk gevestigd aan de Naarderstraat in Hilversum en verhuisde in de jaren ’30 “over het spoor” naar de Larenseweg t.h.v. de ingang van de Gooische Stoomtram.
De ziekenwagens waren fraaie staaltjes van carrosseriebouw op luxe chassis zoals o.a.Cadillac en dat geldt zeker ook voor de rouwwagens.
Simpeler van vorm, maar altijd duidelijk herkenbaar met Van Leersum signatuur, zijn de vele bedrijfsvoertuigen voor regionale transport en distributiebedrijven.
Het bedrijf heeft ook diverse brandweervoertuigen van opbouw voorzien zoals de fraaie Diamond T uit 1935 voor de gemeente Noordwijk en ook enkele Ford V8 modellen waarvan er 2 nog steeds bestaan ( en die we proberen naar Hilversum on Wheels te krijgen )

Vermeldenswaardig zijn ook de auto’s van het Hilversumse glasbedrijf HGV die Van Leersum heeft gebouwd, een replica van een van die wagens was tot voor kort nog in handen van HGV maar is inmiddels verkocht.
Heel bijzonder is ook het verhaal van de carrosserieën die van Leersum bouwde op basis van de Delahaye 135, alhoewel bronnen elkaar tegenspreken weten we dat er tenminste 3 van deze fraaie bolides geweest moeten zijn. Ook hier is er een van bewaard en deze bevind zich in de Verenigde Staten, iets te ver weg om naar Hilversum te halen.

Langzamerhand werd de belangrijkste bron van inkomsten de touringcar carrosserie. Van Leersum bouwde een reputatie op door de zeer vooruitstrevende stroomlijn modellen, waarmee hij zijn tijd ver vooruit was.
Grote orders kwamen binnen van Fargo, Schutte, GoBo, Vios, Pullman, Logher, Lindbergh en nog een scala aan reisbureau en autobus ondernemingen.

In het boekwerk “Design from the Netherlands” van Gijs Bakker uit 1980 wordt de carrossier Jan van Leersum in één adem wordt genoemd met ontwerpers als Willem van Gispen, Frits Philips (o.a. het beroemde scheerapparaat) en Petrus Regout (Sphinx).

Ook vermeld wordt in dat boek het feit dat niet Chrysler de eerste was met een zogenaamde stroomlijn-model , de Airflow uit 1934, maar dat Van Leersum al een jaar eerder een veel sterker voorbeeld van stroomlijn had gebouwd met zijn dubbeldekkerbus (eigenlijk anderhalf).

Van slechts een Van Leersum bus weten we dat die bewaard is gebleven, het is een Citroën bus uit 1936, geleverd aan de ETAO in Tiel, deze bus is op dit moment in restauratie en zou wellicht naar het evenement komen.

In de topperiode waren meer dan 80 man personeel in dienst bij Van Leersum, eigenlijk niet zo raar, gezien al het handwerk dat nog bestond en ook de toch vrij indrukwekkende lijst van autobussen die de fabriek verlieten.

foto links: Delahaye 135 met Van Leersum carrosserie tijdens de Rally van Monte Carlo in 1951

Na de 2^e wereldoorlog werd de orderstroom minder, wellicht omdat de Van Leersum bussen te luxe waren, en in1952 is het bedrijf gestopt. Jan van Leersum is nog wel een tijd actief gebleven als ontwerper, zo weten we dat het Hilversumse bedrijf Renova een aantal bussen naar ontwerp van Leersum heeft (af-)gebouwd.